Ramai antara kita masih menggemari masakan kampung atau masakan nenek dan orang dahulu kala. Masyarakat orang Melayu di kampung masih berlandaskan pertanian. Di halaman-halaman rumah kampung masih kelihatan ayam, itik berkeliaran, ikan dari hasil tangkapan nelayan atau dari sawah dan bendang.
Jom kita tengok apa lagi bahan-bahan yang selalu digunakan dalam masakan tradisional orang Melayu!
Ulaman & Sayuran Kampung
Sayuran ditanam di belakang rumah dan juga di perairan sawah dan bendang. Pucuk paku, petai, daun pegaga, daun maman, daun selom, daun kaduk, tenggek burung, terung asam dan lain-lain jenis ulaman daun menjadi makanan amalan orang Melayu di kampung.
Daun-daun ini, selain kaya dengan sumber vitamin dan mineral, ia juga tinggi dari segi serat. Daun kaduk dan daun pegaga telah mendapat pengiktirafan dari WHO sebagai herba yang mempunyai pelbagai faedah kepada kita. Ia boleh merangsang aktiviti otak kanak-kanak, pengaliran darah yang sihat dan menghaluskan tekstur kulit seseorang.
Untuk pesakit diabetes dan tekanan darah tinggi, ulam jering boleh dijadikan ubat kerana kandungan alkali yang tinggi dan berfungsi sebagai bahan terapeutik. Selain itu, Tongkat Ali pula merupakan akar kayu yang terbilang khasiatnya dari segi penambahan tenaga batin dan juga tenaga fizikal. Tongkat Ali dijual dalam bentuk tablet dan juga serbuk. Dahulu, ulam dan akar kayu hanya dipopularkan oleh orang Melayu tetapi sekarang kita lihat kaum-kaum lain turut meminatinya.
Nasi Sebagai Makanan Ruji
Pelbagai masakan kampung (lauk pauk) ini tidak akan sempurna jika tidak diiringi dengan nasi. Nasi merupakan makanan utama bagi orang Malaysia dan orang Melayu amnya. Beras juga merupakan nadi budaya kehidupan dan adat bagi penduduk. Di Malaysia padi menjadi tanaman utama di Kedah dan Perlis dan dikenali sebagai ‘Rice Bowl of Malaysia’. Nasi dihidangkan dengan pelbagai lauk-pauk dan ulam ulaman. Hidangan Melayu terkenal bukan sahaja dari keenakan tetapi dari segi kepedasan seperti lemak cili padi di Negeri Sembilan, asam pedas di Melaka dan Johor dan juga penggunaan rempah ratusnya seperti di Pulau Pinang dan Kedah.
Santan & Rempah-ratus
Santan merupakan bahan asas dalam masakan kita. Ia digunakan dalam segala jenis gulai atau masak lemak. Bahan penyedap dalam masakan Melayu dibahagi kepada dua; rempah basah dan rempah kering. Rempah basah iaitu bahan yang ditumbuk dengan batu lesung: bawang, halia, bawang putih dan cili. Manakala rempah kering pula termasuk biji ketumbar, jintan, buah pelaga, kayu manis dan lain-lain. Rempah ratus ini selalunya disangai (digoreng tanpa minyak) terlebih dahulu sebelum ditumbuk atau dikisar. Orang Melayu juga banyak menggunakan bahan-bahan herba seperti serai, daun pandan, daun limau purut, daun kemangi, bunga kantan, kunyit, lengkuas dan buah pala.
Manisan Orang Melayu
Manisan kegemaran orang Melayu ialah dari jenis bubur dan kuih muih. Bubur pulut hitam, bubur kacang, pengat pisang dan bubur cacar (kandungan keladi, keledek dan tepung gunting) merupakan manisan yang sangat popular. Kebanyakan kuih muih orang Melayu berasaskan beras, beras pulut dan ubi. Contohnya kuih seri muka (di bawah pulut dan di atas kastad pandan) pulut panggang (pulut berisi serunding kelapa atau ikan) bingka ubi, talam keladi, cucur badak, kuih lapis dan sagu gula Melaka.
Manisan tradisi bagi orang Melayu pula ialah dodol, wajik, kuih koci, bahulu dan onde-onde. Kuih tradisi ini masih diminati terutama pada bulan Ramadhan dan lebaran.
Sumber rujukan:
eISBN: 978-983-3862-59-7,
Bab Dalam Buku : Pelestarian Warisan Makanan Tradisional Melayu, Siri 1.
Baca juga artikel:
Artikel oleh Nurul Humaira’ Hasan.
